Reciklaža EE otpada
Električni i elektronski otpad (tzv. EE otpad) je otpadna električna i elektronska oprema uključujući sklopove i sastavne delove, koji nastaju u privredi, zatim elektronski otpad iz domaćinstva, odnosno otpadna električna i elektronska oprema nastala u domaćinstvima ili u proizvodnim i/ili uslužnim delatnostima kada je po vrsti i količini slična EE otpadu iz domaćinstva.
Elektronski otpad stvaraju tri glavne grupe:
Sav elektronski otpad možemo podeliti na neopasan i opasan.
Elektronski otpad sadrži otrovne i vrlo često kancerogene supstance, pa je zbog toga opasan za ljudsko zdravlje i našu planetu. Opasne supstance koje se mogu naći u elektronskom otpadu su:
Elektronski otpad stvaraju tri glavne grupe:
- domaćinstva i mala preduzeća
- velika preduzeća, institucije i vlade
- proizvođači originalne opreme
Sav elektronski otpad možemo podeliti na neopasan i opasan.
Elektronski otpad sadrži otrovne i vrlo često kancerogene supstance, pa je zbog toga opasan za ljudsko zdravlje i našu planetu. Opasne supstance koje se mogu naći u elektronskom otpadu su:
- Živa – Najveća opasnost je zagađenje vode živom koja se vrlo lako taloži u živim organizmima kroz lanac ishrane, a najčešće preko ribe. Može uzrokovati oštećenja raznih organa uključujući mozak i bubrege, kao i fetus. Ima je u senzorima, relejima, termostatima, mobilnim uređajima, baterijama i LCD ekranima, a procena je da se 22% svetske potrošnje žive koristi u elektronskoj opremi.
- Fosfor – Veoma je otrovan i nakon dolaska u dodir sa njim bi hitno trebali potražiti lekarsku pomoć. Koristi se kao premaz na CRT monitorima radi bolje rezolucije slike.
- Olovo - Uzrokuje oštećenje centralnog i perifernog nervnog sistema, kardio-vaskularnog sistema, bubrega i reproduktivnih organa. Ima ga u monitorima i matičnim pločama.
- Toneri - Klasifikovan je kao kancerogen, a unosi se u organizam udisanjem, pri čemu dolazi do iritacije disajnih puteva. Glavni sastojak crnog tonera je pigment.
- Kadmijum - Taloži se u bubrezim, pa uzrokuje nepovratne posledice na ljudski organizam jer se taloži u bubrezima. Koristi se kao stabilizator plastike, a ima ga i u raznim čipovima.
- Plastika – Najčešće korišćeni oblik plastike je PVC koja prilikom gorenja može stvarati velike količine CO2 koji zagađuje atmosferu.
- Heksovalentni hrom - Lako se apsorbuje i može uzrokovati oštećenja DNK, a koristi se u zaštiti od korozije i kao ukras ili učvršćivač kućišta računara.
- Bromirani inhibitori gorenja (BFR) - koriste se u plastičnim kućištima radi sprečavanja zapaljivosti.
- Barijum - Samo vrlo kratka izloženost barijumu uzrokuje slabljenje mišića, oštećenje srca, jetre i slezine. Koristi se u CRT monitorima da bi zaštitio korisnike od zračenja.
- Berilijum - Kancerogen je i uzrokuje rak pluća, a koristi se u matičnim pločama jer je lak i tvrd metal.
- Elektronski i električni otpad ima karakter opasnog otpada i prema Zakonu o upravljanju otpadom ne može se mešati sa drugim vrstama otpada. Zbog toga je potrebno da se sa EE otpadom veoma pažljivo radi i da se njegova reciklaža obavi uz apsolutno poštovanje zakona.